مدرنیسم!

تو این پست در مورد مدرنیسم مطالبی رو واستون ارائه میدم!

معرفی سبک هنری مدرنیسم!

مدرنیسم!

اطلاعاتی در مورد مدرنیسم!

معماری و مدرنیسم!

جنبش های تاثیر گذار بر مدرنیسم در معماری!

بفیه در ادامه مطلب!!

معرفی سبک هنری، مدرنیسم نوگرایی Modernism

 

معرفی و آشنایی با سبک های مهم هنری، سبک مدرنیسم 

مدرنیسم یا نوگرایی جنبش یا مکتبی هنری است که در غالب مجموعه‌ای از جریان‌های اصلاح طلبانه فرهنگی در هنر ، معماری، موسیقی ، ادبیات و هنرهای کابردی، طی سه دهه قبل از سال ۱۹۱۴ به وجود آمد.

مدرنیسم، که به تجدد و نوگرایی نیز ترجمه شده، به معنی گرایش فکری و رفتاری به پدیده‌های فرهنگی نو و پیشرفته ‌تر و کنار گذاردن برخی از سنت‌های قدیمی نیز است.

فرایند و جریان تاریخی است که در عرصه های متنوع و مختلفی چون فلسفه، علم، سیاست، اقتصاد و هنر تأثیر مستقیم گذاشت.

عبارت مدرنیسم جنبش ‌های زیاد سیاسی، فرهنگی و هنری را در بر می‌ گیرد که ریشه در تغییرات جوامع غرب در پایان قرن نوزده و آغاز قرن بیستم دارند، مدرنیسم اندیشه‌ای است که بر قدرت انسان برای ایجاد، بهبود و تغییر شکل محیط اطرافش، با استفاده از علم، تکنولوژی و آزمایش‌های عملی، تاکید می کند.

مدرنیسم

Modo لغت مدرنیسم با ریشه یونانی، نخستین بار، قرن ششم میلادی از کلمه

یعنی تازگی استخراج شد و در نهایت به معنای تازگی به کار رفت. لغت مدرنوس، مربوط به آثار هنرمندانی می شد که به شکلی نو و بدون توجه به سابقه هنری با خلاقیت های تازه، آثار جدیدی را خلق می کردند

با پایان جنگ جهانی دوم و نیاز شدید به ترمیم خرابی های جنگ و تولید انبوه ساختمان، گرایش به سمت معماری مدرن افزایش یافت. لذا استفاده از تکنولوژی روز، مصالح مدرن، پیش ساختگی، عملکرد گرائی و دوری از سبک های پر زرق و برق تاریخی مورد توجه قرار گرفت. در این دوره معماری مدرن به عنوان تنها سبک مهم و آوانگارد در غرب مطرح شد و دامنه نفوذ آن به صورت یک سبک جهانی در اقصا نقاط گیتی گسترش یافت.

معماری مدرن، اعتقاد شدیداً قدرت یافته به ترقی خواهی صنعت است و ترجمان اش به سبک بین المللی خاص و سفید(یا حداقل زیبایی ماشینی)با هدف دگرگون ساختن جامعه هم در حساسیت اش و هم در ساختار اجتماعی اش.

می توان مدرنیسم را نخستین واکنش فکری بزرگ نسبت به بحران اجتماعی و فروپاشی دین مشترک دانست.

آغاز مدرنیسم از رئالیسم یا مکتب شیکاگو می باشد که به راسیونالیسم(سبک جهانی) و بعد با هاواس و سپس به آن چیزی که ما مدرنیسم می نامیم ختم می شود، که این دوره را در بر می گیرد.

از مشخصه های مدرنیسم عبارتند از:

۱- تداوم عناصر التقاطی ناشی از روش های تاریخی قرن نوزدهم

۲- توجه به اهمیت کاربری مصالح خصوصاً اجر در رابطه با کیفیت های سازه ای و عناصر تزئینی.

۳- گرایش به طراحی لوازم از طراحی سرامیک و دستگیر ها گرفته تا طرح آسانسور و اثاثیه منزل.

۴- استفاده از شیوه دور نمایی به مثابه عناصر ساختاری وابسته به روش های سازه ای همچنین طرح های خیالی مورد توجه قرار گرفت.

یکی از خصوصیات متعدد معماری مدرن این بود که در ساختمانها ماهیت مصالح ساختمانی مورد توجه قرار گرفت و این مصالح بصورت طبیعی خود تا آنجا که ممکن بود.

دست نخورده و بدون پوشش و پرده در ساختمان بکار گرفته شدند، چون استفاده از تزئینات در معماری را کهنه پرستی و ظاهر سازی دانسته و چنین اعلام شد که به جلوه آورئن ماهیت مصالح که بصورتی طبیعی، نه ساختگی و مصنوعی، به غنای معماری بیفزاید مورد توجه قرار گرفت.

نکته دیگر امکان دادن به تمام عوامل ساختمانی بود تا نقشی را که در ساختمان دارند بنمایانند در معماری گذشته فی المثل پلکان اغلب در میان دیوارهایی سنگین و در فضایی که در پس خانه بود و بیشتر مناسب پستو و صندوق خانه از دیده پنهان می شد.

معماری مدرن نه تنها نشان داد که پله را می توان در معرض دید قرار نهاد بلکه می توان آن را عاملی ساخت که بر غنای معماری بیفزاید. مراد از صداقت و اخلاق در معماری مدرن از جمله همین آشکار گذاشتن عوامل ساختمانی و تاَکید بر آنها بود.

از دیگر ویژگیهای معماری مدین این بود که توانست از امکانات مهندسی بهره گیرد و با بکارگیری اسکلتی مرکب از تیرها و ستونها که بار ساختمانی بنا را فقط در نقاطی معین متمرکز و تحمل می کند دیوار را به پرده ای صرفاً برای محصور و متمایز کردن فضا تبدیل کند.

معماری مدرن نمای یکسره و یکنواخت رنسانس و باروک را می شکند، در معماری رنسانس به ویژه در قصرهای باروک تماکم ساختمان نمایی یکسره و یکنواخت داشت اگر در پشت نما آشپزخانه یا پله یا اتاق بود در نما یکسان ظاهر می شد. اما در معماری مدرن به مدد تکنولوژی میسر شد که هر شخصیت هر بخش بنا را مشخص و معلوم در پیکر آن نشان داد. از این رو معماری مدرن اصیل آن معماری است که هر قسمت نمودار شخصیت و هویت خویش باشد.

محتملا می توان قصر بلورین را که به سال ۱۸۵۱ برای نمایشگاه چهانی لندن ساخته شد آغازی برای معماری مدرن دانست این نکته اگر همک از لحاظ تاریخی دقیق نباشد واجد اهمیت است. زیرا در اینجا بود که مظاهر بارز یکی از عواملی که باعث پیدایش معمار مدرن شد و گسترش و تحولات آن نیز نقش اساسی بازی کرد به گونه ای بی سابقه تجلی یافت. ساختمان عظیم قصر بلورین توسط جوزف پاکستن برای این نمایشگاه طراحی گردید.

می توان گفت که این ساختمان اولین اثر معماری با مصالح کاملاً مدرن یعنی آهن و شیشه بود که اجزا به صورت پیش ساخته در کارخانه تولید و در محل نصب شدند.

چارلز جنکر تاریخ نگار و منتقد معماری، تاریخ دقیق مرگ معماری را ۱۵ ژانویه ۱۹۷۲ ساعت ۳٫۲۳ بعداز ظهر اعلام کرد، زمانیکه مجموعه آپارتمانهای مسکونی پروت ایگو در شهر سنت لوییس امریکا توسط دینامیت منهدم شد.

جنکز بیان می کند که این مجموعه آپارتمانها نماد معماری مکعب شکل و بدون تزئینات مدرن بود.

معماری

معماری علمی است که همواره با فضای زیست انسان در ارتباط بوده اما در هر دوره و عصری بر حسب نوع تفکرات رایج در میان اندیشمندان در حوزه معماری و شهرسازی ، که مسلما زمینه ساز ظهور سبکها بوده اند

زمانی که بشر بر روی زمین اسکان یافت ، قبل از تولد هر حرفه ای معمار و معماری متولد شد زیرا بشر برای یافتن و یا خلق مکان مناسب برای زندگی تلاش خویش را آغاز نمود،و این تلاشها تا به امروز ادامه دارد هر چند که در طول زمان این تلاشها متکامل گردیده ولیکن تمامی این تلاشها با یک هدف به پیش می رود و آن هم رسیدن به هدف غایی معماری، که خلق و محافظت از مکان است. مکان می‌تواند به عنوان شناسه سازماندهی فضایی درک شود و فرم ساخته شده ، و معنای آن با زبان معماری که شامل نیازها،نوع جهان بینی یا سنت است نشان داده ‌شود،معماری تنها مسئله چگونه و چه نیست، بلکه مسئله کی و کجا نیز هست.

بنابراین، مسئله نهایی ما این است که معماری در خلق مکان‌های رضایت‌بخش برای شیوهای جدید و به روز زندگی باید به سرچشمه‌هایی رجوع کند که در زبان‌های متفاوت فرم مشترک‌اند، معماری پیش از آنکه چیزی را نمایش دهد شیوه‌های متفاوت هستی بین زمین و آسمان را مجسم می‌کند. البته تمام چیزها با زمین و آسمان رابطه دارند، و این رابطه بخشی از جهان آنهاست، در معماری این جنبه اهمیت اساسی می‌یابد، یا به بیان دیگر، آثار معماری، نوع جهان بینی وآنچه را که ما «مکانمندی» جهان می‌نامیم نشان می‌دهند. این نکته مسلماً خصیصه اصلی هر اثر معماری است که فضایی عرضه کند که امکان می‌دهد زندگی «اتفاق بیافتد». اما این فضا باید با فرم‌های ساخته شده در کار مشخص باشد تا بتوان گفت مکان است، یعنی زندگی می‌تواند در آن «رخ دهد». زمانی که چیزی اتفاق می‌افتد، در واقع می‌گوییم که زندگی توانسته است رخ دهد.ولی این رخ داد چگونه رخ می دهد ؟همانگونه که گفته شد به مرور زمان شیوه های جدید زندگی، تجدد نظری ،تعبیرها وتفسیرها، عملکردهای مشخص ساختمانی ونیازهای جدید بشری و بسیاری دیگر، مانند آنهایی که به مبانی نظری و اعتقادی و نوع نگرش به جهان مربوط می‌شدند آشکار میگشتند.
«چیزهای» جدید مسلماً برای خودشان چیزهای جالبی‌اند، اما تغیرات کلی در روابط میان انسان و محیط ‌زیستی و ماورا الطبیعه که در پی این امر شکل می‌گیرد، مهم‌ترند. بنابراین ما در خصوص پویایی ،ارتباط و همزمانی صحبت می‌کنیم. تمام این واژگان به ساختارهایی وابسته به فضا و زمان اشاره دارند و به نظر می‌رسد که تازگی جهان اساساً باید در شرایط چنینی درک شود.
یعنی به طور ضمنی می‌گوییم که خیلی بی‌معنی است که درباره زندگی از یک سو و مکان از سوی دیگر صحبت کنیم. مکان جزء مکمل حیات بشری است، و این فرصت مناسبی برای معماری است تا مکان‌هایی عرضه کند که مناسب زندگی انسان باشد.
معماری باید در جهان آزاد صورت پذیرد جهان آزاد بدان معنا نیست که تمام مکان‌های خاص لزوماً هویت‌شان را از دست بدهند و جملگی شبیه به هم شوند. جهان آزاد، جهان ارتباطات و تغییرات است، و مستلزم نوعی گونه‌گونی ‌است. به بیان دیگر، زندگی ضرورتاً با خصوصیات محلی رابطه دارد، و تجسم هر نوع جهان باید تجلی این خصوصیات را با نیاز و تکنولوژی روزدر بر گیردو اینکه معماری می‌تواند ریشه در محل داشته باشد و با زمان به جلو گام بردارد یعنی می توان بر فراگیر و به روز بودن آن و جنبه‌ های محلی موقعیت تأکید داشت،در واقع می توان رشد سنت جدید را در معماری از ابتدای تاریخ تا کنون مشاهده کرد،معماری همگام با زمان.
معماری را باید با مناسبات خود معماری درک کرد. البته این بدین معنی نیست که معماری را رشته‌ای «مجزا و خود مختار» برشمریم. معماری به مثابه نوعی هنر، به زندگی تعلق دارد.
معماری همیشه و در همه حال همگام با زمان با توجه به نیازها و نوع جهان بینی که نسبت به زمان تعریف می شوند و هیچ یک بر دیگری مقدم نیست و در تعارض با یکدیگر نیز نمی باشند به پیش رفته است هدف آن نیز عبارت است از فراهم آوردن مکان‌هایی که زندگی بتواند در آن به راحتی و با آسایش «به وقوع پیوندد». مکان، مجموعه‌ای از منابع یا احیاناً ظرفی خنثی وبی‌طرف نیست؛ بلکه درواقع محیطی است عینی و ملموس که نوعی نظم و منش و ویژگی را برای برآوردن نیازها در خود دارد.
در نهایت می توان گفت معماری در هر زمان با نگرشی از جهان نو و نیاز انسان برای جهت‌گیری و تعیین هویت در آن، آغاز گردیده و ادامه دارد. معماری به طور کلی این نیاز را از طریق سازماندهی فضایی و بیان صوری، برآورده می‌سازد. اهمیت بنیادین این مفاهیم، مدت‌ها پیش تشخیص داده شد لیکن تا امروز متاسفانه هیچ‌گاه بحث شایسته و درخوری در مورد آن صورت نپذیرفته است.

این روزها تقریبا همه چیز روی مد پیش می‌رود حتی نمای ساختمان‌ها. در گذشته نوع معماری و نمای بناها تابعی بوده است از نوع فرهنگ و زندگی اجتماعی و شرایط آب و هوایی یک منطقه. اما امروز آن‌ها که پول بیشتری دارند ساختمان‌های خود را بر اساس آخرین ژورنال‌های معماری سفارش می‌دهند و نمای ساختمان خود را نیز از روی عکس‌های رنگی همین ژورنال‌ها انتخاب می‌کنند.

«امروز ما درمعماری بیشتر دنبال تجدد هستیم تا تمدن. نمایی را که می‌توان با سنگ و خشت حتی زیباتر ساخت باآلومینیوم می‌سازیم، اجرای این‌گونه نماها تابعیت ما را هم نشان نمی‌دهد.»

در جهت تشخیص خصایص معماری مدرن ایرانی، باید نقطه اشتراک معماری مدرن و جامعه مدرن را بررسی کرد. چرا که این خصوصیات به صورت ترکیبی معماری التقاطی معاصر را رقم می زند.
به طور کلی تفکرات و زیربنای فکری معماری معاصر ایران عبارتند از:
_ تاریخ پیدایش اواخر دوره قاجار است و انتقال سریع تفکرات و ایده ها از خصایص جامعه مدرن است. چرا که جامعه مدرن بر مبنای سرعت انتقال اطلاعات پایه گذاری شده و این تبادل اطلاعات در نهایت موجب تعادل فرهنگ و الگوی معماری می شود.
_ تهران به عنوان پایتخت ایران و نقطه اتصال ایران و اروپا، مسئولیت پیچیده بسط این معماری را به عهده داشته است.
_ خاستگاه ها:‌ خاستگاه های معماری مدرن ایران انتقال فرهنگ فریبنده غرب به جامعه درون گرای ایرانی بود. در این راستا حصار شهرها، تخریب شد و بافت های اورگانیک آنها به اشکال هندسی تحول یافت. در این دوره فرمول های غربی با امکانات ایرانی ساخته و اجرا می شد و در این مرحله معماری به عنوان ابزار فرهنگی عمل می کرد.
در عین حال دومین خواستگاه این دوره، بهره گیری اقتصادی در معماری است. شاید بتوان دوران میانه معماری مدرن ایران را نخستین زمانی دانست که معماری به عنوان کالای اقتصادی معرفی می شود. چرا که با تکیه بر اصول معماری مدرن یعنی حذف تزیینات، معماری نه یک ابزار برای انعکاس فرهنگ، بلکه کالایی اقتصادی شد و این دستاورد چنان نمودار شد که معماری

مدرن ایران به سبکی اقتصادی با نام بساز و بفروش تغییر رویه داد.

_ روش پست رفت: استفاده از تکنولوژی وارداتی در ترکیب با اقلیم و تکنولوژی سنتی، روش های مختلف اجرا را در ایران رقم زد که با تعمیرات محدودی در حال حاضر نیز استفاده می شود.
_ مقیاس عمل: حرکت معماری از اروپا به تهران و از تهران به مراکز استان ها و شهرهای اصلی بوده است.
_ نتیجه عمل: انفصال معماری سنتی ایران و حرکت از شیوه اصفهانی به شیوه تهرانی و همه گیر شدن، معماری مدرن ایرانی به صورت قالب و کلیشه ‌در تمام نقاط کشور بود.
نبود مبانی فکری و تئوریک در معماری، تبدیل معمار به ساختمان ساز و نقشه کش، تفاسیر مختلف از دیدگاه مدرن در معماری و نامشخص بودن آینده معماری، مهم ترین پیامدهای معماری جامعه شبه مدرنیسم است.
در هر حال زمانی که جوامع مدرن و فرامدرن، زیر بمباران اطلاعاتی قرار دارند و دوره پیدایش تا افول یک سبک به یک دهه می رسد، معماری ایران نه به عنوان سبک پیشگام که به عنوان یک قصد جلوه می کند.
به علت عدم تطابق فرهنگ و اختلاف زمانی در ارسال پیام های معماری از غرب به ایران،‌حالت پویایی و پیشرو بودن هنر معماری زیر پرده اقتصاد محو شده است و با توجه به همه این مسایل شناخت مفهومی از موقعیت اجتماعی معاصر لازم است تا بتوان معماری و کالبد آن را درک کرد و این مهم انجام نمی پذیرد مگر با درک کافی و جامع از تحولات جهانی.

منابع:

از رمانتیک تا کیهانی میثم آهنگر

اطلاعاتی در مورد مدرنیسم!

مدرنیسم (تجددگرایی)

پدید آورنده : گروه مبانی نظری اسلام /مرکز برنامه ریزی و تدوین متون درسی ، صفحه 42

1ـ جهانی که در آن زندگی می کنیم از جهات گوناگون تحت تأثیر یکی از سه گرایش مهم قرار دارد که عبارتند از: سنت گرایی، تجددگرایی و پساتجددگرایی؛ با کمی دقت و ژرف اندیشی می توان مشاهده کرد که در روزگار ما هم سنت گرایی از قوت و قدرت چشمگیری برخوردار است، هم تجددگرایی همچنان سلطه و قدرت دارد و هم پساتجددگرایی به آرامی به صورت جدی و چشمگیری وارد لایه های گوناگون جامعه بشری شده است و نمایندگان هر سه گرایش ضمن اینکه در حال تحکیم پایه های فکری خویشند به صورت عمیق و وسیع در حال گفتگو و تبادل رأی و نظرند. از این روست که دانستن اینکه سنت گرایی چیست؟ تجددگرایی به چه معناست و پساتجددگرایی چیست از اهمیت بالایی برخوردار است. 2ـ برای اینکه از سطحی نگری در بازشناسی این اصطلاحات بپرهیزیم شایسته است مؤلفه های اصلی هر سه گرایش به درستی فهمیده شود. 3ـ نکته مهم دیگر اینکه واژه های سنت با سنت گرایی، تجدد با تجددگرایی و پساتجدد با پساتجددگرایی، متفاوتند و نباید با یکدیگر اشتباه شوند. به تعبیر دیگر Tradition چیزی است و Traditionlism چیز دیگر. همین طور modernity چیزی است و modernism چیزی دیگر و نیز Postmodernity چیزی است و Postmodernism چیز دیگری است. در این نوشتار مختصر، سنت، تجدد و پساتجدد مورد تحقیق و بازشناسی نیست، بلکه قصد نگارنده آن است که تجددگرایی (مدرنیسم) را مورد تحقیق و ارزیابی قرار دهد. و در مجالی دیگر سنت گرایی و پساتجددگرایی را نیز مورد تحقیق و ارزیابی قرار خواهیم داد. 4ـ نکته مهم دیگری که باید با دقت و وسواس خاص مورد توجه قرار بگیرد این است که هر یک از اصطلاحات یاد شده دارای معانی متعددی است. بنابراین برای پرهیز از مبهم گویی، بایستی ابتدا معنای مورد نظر را روشن، سپس به توضیح و شرح آن پرداخت؛ چرا که هیچکدام از گرایش های فکری یادشده را نمی توان در قالب یک گزاره ارائه نمود و فرموله کرد و به عبارت دیگر نمی توان کل آنچه را که مدرنیست ها می گویند در یک گزاره گنجانید. 5ـ با توجه به آنچه گفته شد، اینک می پردازیم به معنای تجددگرایی؟ مدرنیزم عبارت است از اصول و جهان بینی ای که انسان متجدد دارای آن اصول و جهان بینی است. به تعبیر دیگر انسان متجدد از آن جهت که انسان متجدد است دارای مجموعه ویژگی ها و خصلت هایی است که مجموع آن خصلت ها و ویژگی ها را در انسان پیشامدرن نمی توان یکجا یافت و وقتی در همین ویژگی ها دقت و تأمل کنیم آشکار می شود که پشت پرده این ویژگی ها، ویژگی ها و خصلت های عمیق تری وجود دارد که مجموعه این ویژگی های عمیق تر مؤلفه های جهان بینانه انسان متجدد را می سازند. به عبارت دیگر طرز نگرش انسان متجدد به عالم و آدم، خدا، خودش، انسان های دیگر، طبیعت، زندگی این جهان، عالم معرفت و عالم عمل مدرنیزم را می سازد. 6 ـ البته اینکه مدرنیسم دارای چه مؤلفه هایی است بین متفکرین و صاحب نظران اختلاف است. همانگونه که رابطه طولی داشتن آن مؤلفه ها یا در عرض هم بودنشان نیز محل اختلاف متفکرین می باشد. از آنجا که نگارنده نظر کسانی را که قائل به طولی بودن این مؤلفه ها هستند دقیق تر می داند. از این روی، نوشته حاضر را براساس این نظر به سامان می رساند. 7ـ اساسی ترین مؤلفه های مدرنیزم عبارتند از: الف) قائل شدن به تغییر جهان و عالم بیرون از خود. توضیح اینکه، انسان مدرن از وقتی آرام، آرام به ظهور و بروز رسید که به نظر انسان آمد که چرا من خودم را با آنچه در بیرون هست وفق دهم و چرا عالم بیرون آن گونه که من می خواهم نباشد. البته این دغدغه که من می خواهم جهان را تغییر دهم و مطابق آنچه خود می خواهم در بیاورم، مستلزم این است که من عالم بیرون را بشناسم تا بتوانم در آن تغییر ایجاد کنم. و از آنجایی که هر شناختی هنر این تغییر را ندارد، لذا انسان مدرن که تصمیم به تغییر جهان می گیرد رو به سوی علوم تجربی اعم از طبیعی مثل فیزیک، شیمی، زیست شناسی یا انسانی مانند، روانشناسی و جامعه شناسی و اقتصاد می آورد. و وقتی این رویکرد انسان به علوم تجربی موفق و کارا از آب درآمد آهسته آهسته خود منشأ بوجود آمدن روحیات جدید و تلقیات جدید در انسان مدرن شد. و شاید به همین دلیل باشد که برخی، پیدایش مدرنیسم را همزمان با فرانسیس بیکن می دانند. فرانسیس بیکن بود که گفت باید طبیعت را شناخت تا آن را تغییر داد. این نکته را نیز باید افزود که انسان مدرن هر چه قدر بیشتر در فکر تغییر جهان بیرون از خودش برآمد به همان اندازه نیز از شناختن خود برای تغییر و دگرگون ساختن خود مطابق آنچه گفته می شود خود را بشناس تا خدایت را بشناسی، تا در جهت خدایی شدن خود را دگرگون سازی، فاصله گرفت. و انسان مدرن با استمداد از علوم تجربی آنچنان به پیش تاخت و قله های گوناگون موفقیت مادی را فتح کرد که حتی به فکر تغییر دادن ساختار خود انسان نیز در آمد و می خواهد انسان را از طریق شبیه سازی آنگونه در بیاورد که می خواهد و وقتی علوم تجربی از عهده تحقق بخشی به این خواسته انسان مدرن موفق نشان داد، خود جنبه پارادیمی پیدا کرد و به صورت نمونه و اسوه و الگو برای تمام علوم دیگر در آمد. و از همین جا بود که جریان «سیانتیسم» یا علم زدگی و علم پرستی پدید آمد و همین سیانتیسم یا علم زدگی یک سلسله ویژگی های دیگری برای انسان مدرن پدید آورد. یکی از آن ویژگی ها و آثاری که از علم زدگی ناشی شد، پدید آمدن اندیشه پیشرفت بود و پای اندیشه پیشرفت به عرصه های مختلفی کشیده شد. از جمله فن آوری و صنعت، نیازهای اولیه، آرمان های اجتماعی مانند نظم، امنیت، عدالت، آزادی و برابری و حتی برخی به پیشرفت در آرمان های اخلاقی نیز قائل شدند. اثر دیگری که موفقیت در علوم تجربی در انسان مدرن بر جای گذاشت قائل شدن به برابر گرایی[1] بود به این معنا که همة انسان ها با هم برابرند. بدین معنا که هیچ کسی نسبت به دیگری «آتوریته» ندارد. به تعبیر دیگر در جریان پذیرفتن اندیشه دیگری، هیچ راهی به تعبد نیست. آتوریته یعنی مرجعی که سخنش مقبول واقع می شود چون سخن اوست. نفی آتوریته یعنی اینکه برای مقبول افتادن سخن کسی باید مقدماتی طی شود و در بوته آزمون قرار گیرد اگر سربلند بیرون آمد مقبول می افتد و الا مردود می شود و گوینده سخن حجیتی برای سخن پدید نمی آورد. در حالی که در تعبد به معنای حقیقی کلمه چنین چیزی در میان نیست. ب) یکی دیگر از مؤلفه های اصلی مدرنیسم، امانیسم است. امانیسم که یکی از مؤلفه های مدرنیسم است، دست کم دو معنای عمده دارد که هر دو برای انسان متجدد مهم هستند: معنای اول امانیسم معنای معرفت شناختی است. طبق این معنا امانیسم یعنی هر معرفتی، معرفت برای انسان است و از همین جاست که نسبیّت «معرفت نسبت به انسان» مورد پذیرش واقع می شود. به تعبیر دیگر شناخت ما از عالم واقع، شناخت انسان از عالم واقع است و نه شناخت از عالم واقع و این یعنی انسانی بودن هر شناختی و انسانی بودن هر شناختی به معنای این است که هیچ شناخت مطلقی وجود ندارد این معنای امانیسم، امانیسم در مقام نظر و شناخت است. اما امانیسم در مقام عمل که بیشتر مورد توجه انسان مدرن است، معنایش این است که هیچ موجودی ارزش، اهمیت یا شرافت وجودیش بیشتر از انسان نیست تا بیارزد که انسان فدای او شود. بنابراین در مقام دخل و تصرف در عالم، باید به گونه ای عمل شود که جایگاه انسان در جهان هستی، مورد خدشه واقع نشود و قدر اول بودنش حفظ شود. ج) یکی دیگر از مؤلفه های امانیسم، فردگرایی[2] است، مقصود از فردگرایی در اینجا آن چیزی است که «کانت» می گفت یکی از اصول نظریات کانت در فلسفه اخلاق این بود که فرد انسانی را باید غایت لذاته انگاشت. معنای این سخن این است که شما هیچ وقت حق ندارید مرا وسیله تلقی کنید. یعنی حق ندارید مرا به کاری وادارید که این کار با تأمل عقلانی خود من و با آزادی خود من انجام نگرفته است. بنابراین هیچ چیز و هیچ کس و نهادی حق ندارد فرد انسانی را وسیله خودش قرار دهد. این سخن کانت درباره فرد انسانی دست مایه ای شد به پدید آمدن تفکر لیبرالی درباره فردگرایی، لیبرالیسم در حوزه فلسفه سیاسی یعنی همین ایده. قابل ذکر است که اندیشه فردگرایی دارای چندین فرزندی است که در تحولات جهانی بیشترین تأثیرات را بر جای گذاشته اند. یکی از آنها اندیشه حقوق بشر است، دومی لیبرالیسم سیاسی یا به تعبیری دموکراسی لیبرال، سومی از آنها نیز سرمایه داری و یا بازار آزاد است که در عرصه اقتصادی است. با توجه به آنچه در فردگرایی گفته شد آشکار می شود که مراد از امانیسم مدرنیستی یعنی فردگرایی نه جامعه انسان گرایی و نه ذات انسان. د) یکی دیگر از مؤلفه های مدرنیسم عبارت است از عاطفه گرایی.[3] به این معنا که ما احکام اخلاقی ای که بر افعال انسان بار می کنیم؛ مثلاً فلان فعل خوب است یا بد؟ درست است یا نادرست، شایسته است یا ناشایست و... این احکام را با توجه به درد و رنج زایی یا درد و رنج کاهی حمل کنیم. یعنی اگر فلان عمل خوب است یا بد، مرادمان این است که فلان عمل روی هم رفته از درد و رنج آدمیان می کاهد یا روی هم رفته رنج آدمیان را افزایش می دهند. و این یعنی اینکه داوری اخلاقی بر اساس احساسات و عواطف انسانی انجام می گیرد. و توجه تمام در این اندیشه به این است که اخلاق دایرمدار درد و رنج زایی و درد رنج کاهی است. هـ) یکی دیگر از مهم ترین مؤلفه های مدرنیسم عبارت است از: خردگرایی، خردگرایی به معنایی که در مدرنیسم مد نظر است عبارت است از اینکه عقل تنها راه خبر گرفتن از جهان هستی است و منظور از عقل در اینجا به معنای Reason و به کار بستن خرد و تعقل به معنای Reasoning است. و این یعنی اینکه من از جهان هستی فقط از راه مشاهده آزمایش و تجربه خبر بگیرم و این خبرها را با استفاده از قواعد منطق صوری و یا بکارگیری قوانین منطق صوری در کنار هم بگذارم و از آنها به نتایج جدیدی برسم در این صورت من در حال تعقل به معنای یادشده هستم این سیر را «استدلال گرایی» نیز می گویند. و استدلال گرایی بدین معناست که شخص هیچ جا سخن را نپذیرد چون کسی آن سخن را گفته است. به تعبیر دیگر، استدلال گرایی یعنی اینکه شخص نگوید الف ب است چون x گفته است و این همان تعبدگریزی است. حالا نسبت به این عقل موضع مثبت و موافقت مطلق داشتن تجددگرایی است. و تجددگرایی به این معنا در واقع قائل شدن به خودکفایی و خودبسندگی عقل است. و اگر کسی به خودبنیادی و خودبسندگی عقل قایل شد به معنای دقیق کلمه تجددگراست. آنچه تا بدینجا گفته شد تلاشی بود در جهت پرتوافکنی به واژه مدرنیسم و سعی بر این بود که مؤلفه های اصلی مدرنیسم آشکار شود. اما اینکه این جریان فکری و طرز تلقی از عالم چه اشکالاتی دارد و چه نقدهایی می توان بر آن وارد ساخت خود فرصت و مجال دیگری می طلبد امید است در فرصت بعدی نگاهی نقادانه به برخی از زوایای نگرش مدرنیستی به عالم و آدم داشته باشیم. پی نوشت ها: [1] ـ equalitavianism. [2] ـ individualism. [3] ـ sentimentlism. معماری و مدرنیسم! شاید لغت مدرن جزو معدود لغاتی باشد که به رغم پیچیدگی مفهوم، معنایی دیگر چون نوآوری و طرد گذشته را در خود مستتر دارد. اما اگر قرار باشد که مدرنیسم به عنوان گرایش جامعه شناسی و یک سبک هنری بررسی شود باید به یک قرن قبل بازگشت و روند تحولات آن دوره را مورد بررسی قرار داد. مدرنیسم بیش از 150 سال قبل در اروپای غربی تبلور یافت و به عنوان الگویی که با نهادها، افکار و باورهای سنتی مبارزه می کند مطرح شد. استفاده از ابزار فردباوری (راسیونالیسم) روش پیشرفت این نوع تفکر بود و نتیجه عملی این نوع تفکر پیدایش انسان محوری با بینش دنیوی است. نخستین خصوصیت در جوامع مدرن و به تعبیری در معماری مدرن، معادله مدرن سازی برابر با جهش های تکنولوژیکی است. این معادله در کشورهای غیر مدرن به صورت مدرنی سازی برابر با غرب زدگی و این دو برابر با واردات تکنولوژی خود را عیان کرده است. تجربه نشان داده است که این امر به نابودی تمدن های قدرتمند و ارزش های ماندگار کشورهای غیر مدرن منجر می شود. واردات تکنولوژی در جوامع رو به پیشرفت به این دلیل مساله ساز است که این واردات ورود فرهنگ مصرف و کاربرد آنها را به دنبال دارد به گونه ای که نمی توان از اتومبیل استفاده کرد و همچنان در بافت های ارگانیک زیست. خصیصه دیگر جوامع مدرن و معماری مدرن، شناخت، تثلیث آن یعنی، تکنولوژی، تولید و مصرف است. در این دیدگاه انسان تنها تولیدکننده و مصرف کننده است، اما این تثلیث در جوامع غیر مدرن و به ویژه جوامع شرقی به شکل دیگری نمایان است. تفاوت بزرگی است میان ساختن یک آپارتمان و برج مسکونی به جهت تبدیل به عنصری اقتصادی و عشقی که پدرانمان نسبت به خانه های نیمه مخروبه بافت قدیم داشته اند.  در جوامع غیر مدرن، آجرها قسمتی از وجود معمار است که به وسیله ملات عشق به یکدیگر متصل می شده اما در جوامع مدرن یا شبه مدرن مانند کشورهای جوامع سوم، آجر قطعه ای از خاک است که قیمت آن مشخص بوده و باید در استفاده از آن صرفه جویی کرد. براساس تقسیم بندی جوامع مدرن به دو قسمت «سنت و مدرن» یا «شرق و غرب» است و چنانچه این تقسیم بندی مشخص می کند هر جامعه یا شرقی و سنتی است، یا غربی و مدرن. این الگو، الگویی است که آرام آرام در جهان گسترش می یابد و در این دیدگاه جامعه سنتی محکوم به نابودی و انهدام است. این مساله در جوامع غیر مدرن ابعاد مختلفی یافته و در جامعه سنتی ایران، هند، مصر و سایر کشورهای مشابه با کشورهای مدرن بسیار متفاوت است. مدرنیسم و معماری مدرن دارای تفاوت های اساسی هستند که به بخشی از این تفاوت ها اشاره می شود. تفکر مدرن به عنوان یک جهان بینی و ایدئولوژی مطرح می شود، در حالی که معماری مدرن سبک معماری است که سده قبل اروپا و آمریکا را شکل داده است. از سوی دیگر معماری مدرن مربوط به زمان و مکان کاملا مشخصی است، در حالی که جهان بینی مدرن فاقد مکان و زمان است. به رغم این دو مبحث که انفصال سبک و ایدئولوژی مدرن را ملزم می کند، به طور کلی شناسنامه معماری هیچ تفاوتی با تفکر مدرن نداشته و هر دو زاییده خلف گونه ای از زیست بشری هستند. با توجه به شناخت حاصل شده از معماری مدرن اروپا، اکنون می توان پیامدهای این شیوه معماری را در جهان سوم و ایران بررسی کرد چرا که معماری دور مدرن در ایران، نه برگرفته از شناسنامه معماری مدرن، بلکه منطبق بر جامعه شبه مدرن است.  جنبش های تاثیر گذار بر مدرنیسم در معماری! معماری معاصر "قرن نوزدهم عرصة گسترده ای از کالاهای اساسی را که پیش از آن هرگز شناخته نشده بودند، نشان می دهد. اندیشه آن قرن در به دست آوردن برتری عقلانی به کل جهان متمرکز بود ... در عین حال قرن نوزدهم در نوعی تیرگی احساسات گنگ به سر می برد. قرن نوزدهم بین جریانهای گوناگون که کاملاً کورکورانه در تمام جهات به آن دست می یافت، دست و پا می زد. قرن نوزدهم رهایی اش را با فرار از گذشته جست و جو می کرد ..." بهبود بخشیدن به این دوگانگی در اندیشه و احساس، هدف اساسی جنبش مدرن در هنر و معماری بود. (شولتز، فصلنامه ما، شماره یک، ص 105) لوکوربوزیه: "عصر مهمی آغاز شده است. روحیه جدیدی به وجود آمده است ... سنت ها و رسوم باعث سرکوب معماری شده اند. سبک ها دروغ اند ... عصر متعلق با ما و سبک متعلق به آن، روز به روز معین می شوند." میس وندرو: "نه دیروز نه فردا ، بلکه فرم را تنها در همین امروز میتوان معین ساخت" هانس مایر: " هر عصری فرم جدید خود را می طلبد. رسالت ماست که به دنیای جدید، شکلی جدید با معانی امروز بدهیم. اما دانش ما از گذشته باری است که بر دوش ما سنگینی می کند ..." آنتونیوسانت الیا: " معماری با سنت قطع رابطه می کند؛ ضرورت ایجاب می کند که معماری دوباره از اول آغاز گردد ... تضاد شدید بین دنیای قدیم و دنیای مدرن با چیزی مشخص می شود که پیش از این وجود نداشت ..."(شولتز، معماری ایران، شماره یک، ص 100 تا 106) انقلاب بصری در دهه اول قرن بیستم درهنرهای تجسمی روی داد. عدول از نمایش واقع بینانه اشیاء زندگی روزمره. کوبیسم ← دید به شئی از چند نقطه بطور همزمان ↓ فرم آزاد → درتضاد با نقش سنتی → انتزاع * بازگشت به اشیاء ← شیء و روابط بین اشیا پل کله: " هنر آنچه را که رویت پذیر است باز گو نمی کند، بکله رویت پذیر می سازد." کنستانتین برانکوزی:"سادگی در هنر، هدف نیست بلکه هنر زمانی به دست می یابد که انسان به مفاهیم واقعی اشیاء نزدیک شده باشد. در 1912 ← بطری در فضا می کشفد – بوچونی – اساسی ترین خصیصة جهان هر شیء در تعامل آن با زمین و آسمان نهفته است. هنر و تولیدات صنعتی در انگلستان: در اثر حمایت پرنس آلبرت همسر ملکه ویکتوریا از پیشرفت های صنعتی نمایشگاه های متعددی در لندن برگذار شد. آشتی بین هنر و صنعت. تاسیس موزه ویکتوریا و آلبرت، انجمن هنر و تولیدات صنعتی، مدارس هنری. ورکبوند: در آلمان بانی ورکبوند هرمان موتسیوس، نقد تقلیدهای رایج از کارهای دستی در صنایع ← پایه گذاری ورکبوند← مرکب از صاحبان صنایع، هنرمندان ، معماران و نویسندگان هدف: اعتلای کیفیت فرآورده های صنعتی بود. هانری وان ده ولد، پیتر بهرنس، والتر گرو پیوس، میس وندرو در آن شرکت داشتند. پیتر بهرنس ← شرکت آ. ا. گ. ↓ سه معماردر دفتر او کار کردند: گرو پیوس، میس وندرو، لکوربوزیه برجسته ترین اقدام ورکبوند: برگزاری نمایشگاه در 1914 در شهرکلن بود. ← کوی وایسنهوف 1927 در اشتوتگارت نتیجه همکاری معماران و طراحان صنعتی در آلمان. همچنین میس وندرو از طرف ورکبوند برای طراحی غرفه آلمان در نمایشگاه 1929 بارسلون اسپانیا انتخاب شد. آرنوو: لغت فرانسوی آر نوو ← هنرنو ← در بلژیک و اروپا. قهرمان این نهضت: هانری وان ده ولد  ویکتور اورتا: مشخصه کارهایش: طرح های منهی وارو درهم رونده ای که به صورت گیاهان خزنده در هم پیچ و تاب می خورد. ↓ طراحی نرده ، سرستون شبکه جلو پنجره ویوله لودوک: معمار و نظریه پرداز فرانسه: کتاب مشهور : رسالاتی در باب معماری ← صداقت در معماری - برنامه ها و نیازهای ساختمان - فن ساختمان تبلیغ کردن استفاده ای آهن. اتو وگنر: و مکتب معماری وین "هنرمند باید آنچه را عموم باید دوست داشته باشند بیافریند نه آنچه را ایشان دوست دارند." توجه به نقش آوانگارد تاثیر اندیشه های سوسیالیستی اثر برجسته او: بانک وین 1905 مسئله مهم در فضای داخلی : استفاده از آهن و شیشه به حداقل رساندن ستونها آدولف لوس: مخالفت شدید با تزینیات "تزیین جنایت است" ← مقاله: تزیین و جنایت در 1908 لوس معتقد است معماری فقط در دو مورد می تواند به هنر نزدیک شود: طرح مقبره ها و طرح بناهای یاد بود. در موارد دیگر چون معماری باید به عملکرد و مقصودی پاسخ دهد در مرحله هنر قرار نمی گیرد. دو ویژگی آثار لوس: - اجتناب از طرح های معمول زمانه - عریان ساختن معماری چنان که واقعاً هست. والتر گورپیوس: در سال 1907 در دفتر بهرنس کار می کرد. شف آتلیه مهمترین اثر آغازین او ← کارخانه کفش فاگوس 1918 سرپرست مدرسه هنری ← تبدیل به مدرسه باهاوس دروایمار طراحی ساختمان مدرسه باهاس در سال 1926 کوبیسم : ← پل سزان ↓ تمام فرم های طبیعت به استوانه و کره و مخروط قابل تجزیه اند. ↓ براک و پیکاسو ↔ لکوربوزیه کوبیسم در معماری بیشتر مصداق داشت تا در نقاشی چون معماری بعد زمان را هم دارد. ↓ شکستن عملکردها در احجام مختلف ↓ پیروی فرم از عملکرد. فوتوریسم: پویایی، حرکت، سرعت و بررسی تاثیر زمان در حجم و فضا پدیده های علم و صنعت از آهن و شیشه و سیمان تا کارخانه برق و اتومبیل انگیزه حرکت فوتوریست ها بود. "ما اعلام می کنیم که عظمت و جلال دنیا با زیبایی تازه ای غنا یافته است؛ این زیبایی تازه را سرعت پدید آورده است." معمار معروف: آنتونیو سانت الیا ← خانه گرادنیاتا، 1914 مجسمه ساز : اومبرتوبوچونی ← بطری در فضا می شکند 12-1911 کنستروکتیوسیم: از روسیه شوروی آغاز شد. زادة انقلاب اکتبر 1917 روسیه بود. کنستروکتیوسیم: یعنی سازندگی دو منظور: - هنر ناشی از الهام درونی نیست بلکه باید آگاهانه بوجود آید. - تقلید از طبیعت به هیچ صورت پذیرفته نیست معمار معروف: تاتلیت ← بنای یاد بود انترناسیونال سوم در 20-1919 کازیمیر ماله ویچ ← ماکت معمار ساخت: آرشیتکتونن  ویژگی: ترکیب حجم ها و فضاها بدین صورت و با مواد مختلف. دستیل: در سال 1917 شکل گرفت پایه گذار تئووان دویسبرگ موندریان تاکید بر انتزاع خالص در معماری خانه ریتوله ،شرودر ،