یزد؛ سرزمین قلعه هایی از دل تاریخ

بقیه در ادامه مطلب!

یزد گرچه به شهر خشتی جهان، شهر آب انبارها و بادگیرها، سرزمین قنات ها و ده ها صفت دیگر شهره هست اما قلعه ها را نیز نمی توان نادیده گرفت زیرا در گوشه گوشه این دیار پهناور صدها قلعه تاریخی جا خوش کرده از اینرو یزد را می توان سرزمین قلعه های تاریخی نیز خواند.

به گزارش خبرنگار مهر، قلعه های تاریخی به عنوان دژهای مستحکم در برابر هجمه دشمن ساخته می شدند و در یزد شاید به دلیل موقعیت ویژه خود در گذشته های دور، صدها قلعه و دژ بنا شده که حکایت بسیاری از آنها جالب و شنیدنی هست.

بسیاری از قلعه ها اکنون به جاذبه های گردشگری تبدیل شده اما بسیاری از آنها نیز با وجود قدمتی طولانی و اهمیت تاریخی بسیار زیاد فراموش شده.

ابرکوه، مهریز، ندوشن، هرات، مروست و بهاباد بیشترین تعداد قلعه ها و تاریخی ترین قلعه ها را در خود جای داده اند و البته تعداد آنها در سایر شهرستان های استان نیز کم نیست.

بسیاری از این قلعه ها نیازمند مرمت و بازسازی هست تا علاوه بر حفظ میراث گذشتگان، فضایی برای گردشگری و علاقمندان به تاریخ و معماری سنتی باشد.

در این گزارش تعداد محدودی از قلعه های تاریخی یزد معرفی می شوند تا شاهدی بر قدمت تاریخی آنها باشد.

قلعه جنت ‌آباد؛ بنای تاریخی دست ‌نخورده بهاباد

قلعه جنت آباد در حوالی روستای احمدآباد، ‌مرکز دهستان جلگه، در 12 کیلومتری بهاباد واقع شده است.

با گذشت صدها سال هنوز حصار و چهار برج دیده ‌بانی و نگهبانی این قلعه سالم مانده است و علاقمندان به آثار دوره زندیه می ‌توانند این اثر بکر و دست‌ نخورده را از نزدیک مشاهده کنند.

در قلعه جنت ‌آباد نمازخانه‌ هایی با سر صفه زیبا و اتاق ‌ها و راهروهایی به سبک معماری زندیه بنا شده ‌اند که همچنان برای علاقمندان به تاریخ چشم‌ نوازند.

قلعه جنت‌ آباد به شکل مربع و طول هر ضلع آن 500 متر است و اثری بزرگ و بی‌ بدیل است که پیشنهاد می ‌شود در ایام نوروز مسافران علاقمند به میراث فرهنگی از آن بازدید کنند.

شواز؛ قلعه ای در میان صخره ها

قلعه شواز در شهرستان تفت بر فراز صخره ‌ای سنگی به ارتفاع 100 متر بنا شده است و از آثار بی ‌بدیل و بی ‌نظیر شهرستان تفت محسوب می ‌شود.

قلعه شواز یکی از مهمترین قلعه های کوهستانی استان یزد به شمار می رود.

مساحت این قلعه پنج ‌هزار متر و دارای در سنگی 1.5 متری است که از نوع سنگ ‌های رسوبی ساخته شده است.

این در سنگی با گذشت زمان از جای خود خارج شده و قسمتی از آن در خاک فرو رفته است که همین امر جا به جا کردن این در را غیر ممکن کرده است.

در داخل قلعه کوهستانی شواز چند مغازه در دل سنگ کنده شده است که باعث حیرت و تعجب هر بازدید ‌کننده می ‌شود.

قلعه سریزد در زمره زیباترین قلعه های کشور

قلعه سریزد در مجاورت جاده یزد - کرمان و در پهنه کشتخان مجاور روستای سریزد قرار گرفته و به همراه قلعه مهرپادین از بزرگترین و زیباترین قلاع شهرستان مهریز است.

گرداگرد این بنا را خندقی به عرض شش متر و عمق چهار متر فرا گرفته و این خندق نخستین لایه دفاعی قلعه محسوب می شود.

قلعه دارای دو حصار و باروی دفاعی است که حصار بیرونی با ارتقاع شش متر شامل سه برج مدور و یک برج مکعب شکل و حصار داخلی با ارتقاع 9 متر شامل شش برج مدور است.

فضاهای داخلی این قلعه که قدمت آن به دوره ساسانی باز می گردد، در دو طبقه و بعضا سه طبقه شامل بخش های مسکونی، خدماتی و ... با نظم و چیدمان خاصی بنا شده است.

پیچیدگی در فضاهای داخلی، به همراه برج و باروها و تزئینات هندسی ساده و با وقار بر روی آنها و حجم زیبای بیرونی بنا در دل دشت از زیبایی های منحصر به فرد آن به شمار می رود که همین ویژگی ها، قلعه سریزد را در زمره یکی از زیباترین قلعه های کشور قرار داده است.

قلعه مهرپادین؛ یادگاری از قرن هشتم هجری

قلعه مهرپادین در جنوب غربی محله مهرپادین در دل اراضی کشاورزی منطقه جای گرفته و از باشکوه ترین و ارزشمندترین قلاع مهریز به شمار می رود.

این قلعه که قدمت آن به قرن هشتم هجری می رسد، از نمونه قلعه های مسکونی و دارای قسمت های شاه نشین، عام نشین، دالانها و فضاهای ارتباطی متعدد است و انتظام و چیدمان فضاهای یاد شده در داخل قلعه از پیچیدگی و تنیدگی خاصی برخوردار است.

قلعه در سالهای نه چندان دور فعال بوده و هر یک از اهالی اتاقی در آن داشته اند که محصولات کشاورزی و آذوقه خود و دام هایشان را در آن نگهداری می کرده اند.

این بنا از جمله بناهایی است که نیازمند مرمت اصولی است و برخی مرمت های غیراصولی طی سالهای اخیر، آسیب جدی بر پیکره آن وارد کرده است.

شهرستانهای مختلف استان یزد از نمونه های این قلعه ها بسیار دارند و در شهرستان مهریز علاوه بر قلعه سریزد و مهرپادین، قلعه های هرفته، منگ آباد، خورمیز، باغ دهوک، طزنج یا تجنگ و ... به چشم می خورند.

در ابرکوه نیز قلعه های شهرسب و رباط در یزد قلعه های برج و بارو، اسدان، در میبد نارین قلعه و بارجین و برج کبوتر خانه، در خاتم قلعه محمدباقری و قلعه مروست، در صدوق برج و دروازه های ندوشن و قلعه سپیده، در طبس قلعه اسماعیلیان، در بافق قلعه باقرآباد و در سایر مناطق استان نیز ده ها و صدها قلعه چشم نواری می کنند.